Tuvalet eğitiminin uzaması dışında ortaya çıkabilecek bazı sorunlar vardır. Bazı çocuklar gece işemelerini hiç kesemeyebilirler. Bazı çocuklar ise tuvalet eğitimi tamamlandıktan sonra yeniden çiş ya da kakalarını altlarına kaçırmaya başlayabilirler. Bu duruma neden olacak altta yatan sorunlar araştırıldıktan sonra herbiri için çeşitli tedavile önerilebilir.
Gündüz altını kirletme derdinden kurtulan, bezle olan tüm ilişkisini kesen ailelerin kâbusu gece işemeleri olarak kalabilir. Artık büyüdüğü ve gündüz idrarını kontrol edebildiği için, aileler de bu durumun istemli olduğu kanısı uyanabilir. Bu nedenle ortaya çıkan duyguları ise genellikle öfke ve çaresizliktir. Nasıl olduğunun ve hangi yöntemlerle baş edileceğinin bilinmesi bu duyguları, anlayışa bırakabilir.
Enürezis,herhangi bir fizyolojik sorun olmamasına karşın, haftada en az iki gece tekrarlayan şekilde idrar kaçırmadır. Çocuk 5 yaşından büyükse sorun sayılır. Çünkü gece kontrolü beş yaşa kadar uzayabilir. Bazen gece kontrolü hiç öğrenilmeden devam eden bir sorunken, bazen de kontrol kazanılıp, bir süre kuru kalındıktan sonra bazı olaylar nedeniyle başlayabilir. Çocuğun yaşı büyüdükçe, ailenin huzursuzluğu dışında sorunlar eklenir. Gece yabancı yerde yatıya kalamama, yatılı okula gitmenin engellenmesi en sık karşılaşılan sorunlardır. Çocuğun yaşı büyüdükçe, durumdan utanması, hele aile tarafından da kızgınlık ve utandırma oluyorsa başka ruhsal sorunlara yol açmaya başlar.
Aileler her ne kadar öfkelense ve çaresizlik hissetseler de, bu çocukların büyük kısmının ailelerinde benzer öyküler vardır. Anne, baba ya da yakın akrabaların çocukluk dönemlerinde benzer sorunu yaşaması, sorunun ailevi yatkınlığını gösterir. Erişkinliğe doğru, geceleri salgılanması artan hormonlar, gelişimsel sorunlar nedenler arasındadır. Ayrıca bu çocukların uykuları derindir. Anne babalar uyandırmakta zorluk çekerler. Tuvalet eğitimi verilirken yapılan yanlışlar ve inatlaşmalar, eğitime geç başlama gece işemesinin nedeni olabilir. Aile düzeninde değişimler, boşanma, kardeş doğumu, ebeveyn kaybı gibi yaşam olayları enürezisin başlamasına neden olabilir.
Gece altını ıslatan bir çocukla uğraşmak zordur. Çamaşır yıkamak, ütülemek gibi sıkıntılara, bir de çocuğun bu sorunun yol açtığı başarısızlık ve utanma duygularına bağlı sorunlar eklenir. Zaman zaman yapmaması, çocuğun bu durumu canı istediğinde denetleyebildiği düşüncesini ve öfkeyi yaratır. Aileler kendi başlarına çeşitli yöntemlerle bu sorunu çözmeye çalışırlar. Kimi zaman ceza, kimi zaman korkutma, kimi zaman da ödül denenir. Çevreden gizleme çabası, sorunu çözememenin çaresizliği, sünnet gibi son yöntemleri de başarısızlığa uğraması ile yerini çaresizliğe ve umutsuzluğa bırakır. Bazı aileler ise bu durumu hiç umursamaz ve büyüyünce geçeceği düşüncesiyle gevşek davranırlar. Her iki durumda da doktora gitmeye karar vermek tedavinin ilk ve önemli bir aşamasıdır.
Tedavide bazı davranışçı yöntemlerle birlikte, gerektiğinde ilaç kullanılır. İlaç genellikle acil bir durum yoksa (yatılı okul, uzun süreli sorun nedeniyle eklenmiş depresyon gibi süreçler) ikinci adımdır. Önce sıvı kısıtlaması, yatmadan önce mesanenin boşaltılması, mesane cimnastiği, takvim tutma ve ödüllendirme, alarm cihazı denenir. Ek sorun varsa ya da sorun dirençliyse o zaman ilaç kullanılır. İlacın cinsi ve miktarı çocuk psikiyatristi tarafından belirlenir.
Genellikle çiş ve kaka kontrolü aynı zamanlarda kazanılır. Dört yaş üstü çocukların kakalarını, giysilerine ya da uygun olmayan yere yapmasına enkoprezis denilir. Bazen hiç kontrol kazanılmaz, bazen de kontrolünü kazanmış olan çocukta yeniden başlar. Kontrol sorununa kabızlık eşlik edebilir.
Enkoprezisin nedeni yeterli ve uygun tuvalet eğitiminin verilmemesi olabilir. Bazen kaka yaparken kabızlık, makatta ince yaralar sonucu acı duyma nedeniyle ya da anne ile inatlaşma sonucu kakasını tutan çocuk, biriken içeriği kontrol edemez ve kaçırır. Kabızlık, çeşitli bağırsak sorunları enkoprezisin organik nedenlerindendir. Annenin tuvalet eğitimindeki yanlış ve baskıcı tutumu, çocuk ve anne arasındaki ilişkide sorunlar, çocuğun tuvalete gitmeye ilişkin korkuları, aile içinde yaşanan sorunlar ve iletişim bozuklukları buna neden olabilir. Bazen çocuklar çeşitli nedenlerle, üşendiklerinden, oyunlarını bölmek istemediklerinden tuvalete gitmeyi ertelerler. Bu ertelemeler nedeniyle aşırı dolan bağırsaklar, kontrolsüz olarak kendiliğinden boşalabilir. Bazen de kabızlık nedeniyle, kaka yapmaktan çekinen çocuk az az iç çamaşırına bulaşan kaçırmalar gösterir.
Enkoprezis çocukta toplumdan kaçma, özgüven eksikliği, iç çamaşırlarını saklama gibi davranışlara neden olabilir. Anne-çocuk arasındaki ilişkinin düzenlenmesi, aile sorunlarının gözden geçirilmesi aile, çocuk ve gerekirse okulla yapılacak işbirliği ile sorun çözülebilir. Kabızlığın giderilmesi, varsa fizyolojik sorunların çözümlenmesi gereklidir. Ayrıca davranışçı yöntemlerle çocuğun tuvalet alışkanlığını düzenlemek gerekir. Kaka kaçıran çocukla devamlı bu konu üzerinde konuşmamak ve sorunu gündemde tutmamak önemlidir. Çocuğu zorlamadan, kızmadan, sürekli sormadan, rüşvet teklif etmeden kararlı olmak gerekir. Her yemekten sonra üç-beş dakika çocuğun tuvalete oturarak denemesini sağlamak yardımcı olur. Bu süreçte çocuğu bezlememek gerekir.Nadiren ilaç kullanılır.
